در ایران مانند هر کشور دیگری اعتبار سنجی مشتریان بانکها و دیگر موسسات مالی و اعتباری تسهیلات و وام دهنده توسط شرکتها و آژانسهای اعتبارسنجی انجام میشود. یک شرکت اعتبار سنجی با دریافت اطلاعات و دادههای مالی و اعتباری مشتریان از طریق روشها و تکنیکهای مختلف کار رتبه بندی و امتیازدهی اعتباری مشتریان آنها را انجام میدهند. رتبه بندی اعتباری هم به خود مشتریان و هم به بانکها برای تصمیم گیری بهتر برای اولویت بندی در اعطای وام و تسهیلات به مشتریان انجام میشود. متقاضیان دریافت وام و تسهیلات پس از استعلام تسهیلات و وام از بانکها و انتخاب اینکه با توجه به بودجه خود کدام نوع را میخواهند، میتوانند رتبه بندی اعتباری خود را ببینند تا در صورتی که رتبه و امتیاز لازم برای دریافت هر نوع وام و تسهیلات از هر نوع بانکی را ندارند؛ برای رسیدن به آن امتیاز در آینده تلاش کنند.
آژانسهای اعتبار سنجی مشتریان از مدلهای مختلفی برای رتبه بندی اعتباری آنها استفاده میکنند. مدلهای امتیاز دهی و رتبه بندی اعتباری، آنالیز آماری است که توسط یک شرکت اعتبارسنجی مورد استفاده قرار میگیرد و ارزش خود را برای دریافت اعتبار ارزیابی میکنند. آژانس ها ویژگی های آماری موجود در الگوهای پرداخت اعتبار شخص را انتخاب، آنها را تجزیه و تحلیل میکنند و از این طریق نمره و رتبه اعتباری به مشتریان بانکها میدهند. نمرات به طور کلی از 300 (پایین) تا 850 (انتهای بالا) متغیر است. وام دهندگان از نمرات اعتباری استفاده میکنند تا برای کاهش و مدیریت خطر و ریسک اعتباری که با اعطای وام ایجاد میشود و تعیین نرخ بهره کمک بگیرند. هرچه در اعتبارسنجی مشتریان نمره شما بالاتر باشد، شرایط دریافت وام و تسهیلات برای مشتریان بهتر میشود. مدلهای رتبه بندی اعتباری مختلفی وجود دارد که بر فاکتورهای مختلف تاکید میکند.
مزایای استفاده از مدلهای اعتبارسنجی مشتریان
سرعت از مزیتهای عمده استفاده مدلهای امتیاز دهی و اعتبار سنجی مشتریان بانکها است. وام دهندگان میتوانند هزاران برنامه را سریع و بی طرف ارزیابی کنند. تصمیمات مربوط به وامها یا ایجاد محدودیتهای استفاده از کارتهای اعتباری را میتوان تنها در چند دقیقه انجام داد.
در واقع، موثق بودن اطلاعات و دادههای مالی و اعتباری در مدل های امتیاز دهی و اعتبارسنجی مشتریان اجازه میدهد تا صورتهای مالی، رتبه بندی اعتباری و وضعیت حسابهای اعتباری به سرعت و با دقت ارزیابی شود. همچنین احتمال خطای انسانی را کاهش میدهد. این کمک میکند تا مشتریان و سفارشات آنها سریعتر پردازش شوند.
از طرف دیگر، اعتبار سنجی مشتریان ضررهای ناشی از بدهی داشتن را برای شرکتها کاهش میدهد. در غیر این صورت، این بانکها میتوانند تصمیم بگیرند که در مورد افزایش اعتبار به مشتری، تصمیم بگیرند. کسب و کارها میتوانند در فرایند تصمیم گیری اعتباری عواملی را که میخواهند در نظر بگیرند، مشخص کنند. آنها تقریباً بلافاصله می دانند که آیا با مشتری پرخطر یا کم خطر سروکار دارند. این امر باعث شده است تا مشاغل کارآمدتر عمل کنند و هزینه خدمات حیاتی مانند وام ، وام خودرو و کارتهای اعتباری را کاهش دهند.
نمرات و رتبه بندی اعتباری ناشی از اعتبارسنجی مشتریان به وام گیرندگان امکان دسترسی به وامهای شخصی را میدهد و به موسسات مالی کمک میکند تا تخصیص ریسک و هزینه را با مشتریان کنترل کنند. در هنگام دسترسی به اطلاعات عینی برای ارزیابی اعتبار و اعتبار مشتری، کسب و کارها بهتر می توانند معاملات را با مشتریان انجام دهند.
منبع: debt