رتبه اعتباری (با نظارت بانک مرکزی)
رتبه اعتباری چیست و از کجا اعتبار می گیرد؟
رتبه اعتباری مقیاسی است که بر اساس رفتارهای اعتباری پیشین هر شخص حقیقی یا حقوقی در 105 مجموعه داخل کشور شامل بانک‌ها، موسسات اعتباری، شرکت های بیمه، کارگزاری‌ها، لیزینگ و ... که با استفاده از فرمول‌های استاندارد اعتبارسنجی تخمینی از میزان ریسک اعتباری اشخاص را ارائه می‌دهد. پرداخت به‌موقع صورت حساب‌ها و اقساط تسهیلات دریافت شده باعث می‌شود رتبه اعتباری مناسبی به افراد تعلق گیرد و عدم پرداخت به‌موقع اقساط و یا وجود نقاط منفی مانند چک برگشتی تاثیر زیادی بر گزارش اعتباری اشخاص خواهد داشت. در حال حاضر سابقه رفتار اعتباری 8 سال اخیر اشخاص در سامانه اعتبارسنجی موجود می‌باشد و بر رتبه اعتباری و گزارش اعتباری ایشان اثر می‌گذارد.
بیشتر بدانیدنحوه دریافت رتبه اعتباری
رتبه اعتباری چیست و از کجا اعتبار می گیرد؟
رتبه اعتباری مقیاسی است که بر اساس رفتارهای اعتباری پیشین هر شخص حقیقی یا حقوقی در 105 مجموعه داخل کشور شامل بانک‌ها، موسسات اعتباری، شرکت های بیمه، کارگزاری‌ها، لیزینگ و ... که با استفاده از فرمول‌های استاندارد اعتبارسنجی تخمینی از میزان ریسک اعتباری اشخاص را ارائه می‌دهد. پرداخت به‌موقع صورت حساب‌ها و اقساط تسهیلات دریافت شده باعث می‌شود رتبه اعتباری مناسبی به افراد تعلق گیرد و عدم پرداخت به‌موقع اقساط و یا وجود نقاط منفی مانند چک برگشتی تاثیر زیادی بر گزارش اعتباری اشخاص خواهد داشت. در حال حاضر سابقه رفتار اعتباری 8 سال اخیر اشخاص در سامانه اعتبارسنجی موجود می‌باشد و بر رتبه اعتباری و گزارش اعتباری ایشان اثر می‌گذارد.
اگر شخص اقساط خود را به موقع پرداخت کرده باشد، گزارش رتبه اعتباری او مثبت و اگر در پرداخت اقساط تاخیر داشته باشد گزارش رتبه اعتباری او دارای سابقه اعتباری منفی خواهد بود. همچنین تعهدات فعلی هر متقاضی نیز مانند وام های در حال تسویه و دیگر تعهدات مشابه در این رتبه بندی در نظر گرفته می شود. همچنین در آینده ای نزدیک علاوه بر سوابق بانکی، در مراحل تخصصی تر، اطلاعات مربوط به پرداخت قبوض، جرائم راهنمایی و رانندگی، سابقه خریدهای قسطی، سابقه محکومیت، چک های برگشتی و بسیاری از موارد دیگر هم به این سیستم متصل خواهد شد و به کامل ترین شکل ممکن، و در عین حال ساده ترین الگوی قابل رصد، داده های مورد نیاز برای شکل دهی اعتبار سنجی(اعتبارسنجی) هر ایرانی در قالب یک گزارش معتبر در سامانه نمایش داده خواهد شد.
در حقیقت، گزارش اعتباری، معرفی نامه ای است که کارنامه و عملکرد اعتباری شخص در زمینه پایبندی او به ایفای تعهداتش را نشان می دهد. از این رو وقتی این شخص برای دریافت تسهیلات به شعبه بانک مراجعه کند، متصدی شعبه با دریافت و ارزیابی رتبه اعتباری او متوجه خواهد شد این شخص تا چه میزان به تعهداتش پایبند بوده است. یک شرکت بیمه می تواند به همین گونه، میزان ریسک پذیری قرارداد جدید را ارزیابی کند. یک شرکت پیمانکاری می تواند از طریق این داده، شمایی کلی از رفتار مالی متقاضیان همکاری را به دست آورد.
یک شرکت ارائه دهنده خدمات لیزینگ همچنین می تواند از رتبه اعتباری متقاضیان، دورنمای ارائه خدمات به آن ها را به دست آورد. مجموعه ی داده های شکل دهنده ی رتبه اعتباری، از طریق اطلاع از رفتارهای مالی و اجتماعی شرکت ها و دیگر افراد منجر به درک صحیحی از وضعیت پیش رو برای اخذ بهترین تصمیم خواهد بود.
موارد شکل دهنده ی گزارش اعتباری هر فرد کدامست؟
اطلاعاتی که در گزارش اعتباری هر نفر وجود دارد، بدون توجه به نوع گزارش، مشتمل بر موارد زیر می باشد:
ترسیم کامل وضعیت اطلاعات هویتی مشتری در بانک های مختلف بر مبنای تاریخ به روز رسانی اطلاعات در هر بانک.
تشریح کامل روند بازپرداخت کلیه تسهیلات دریافتی توسط مشتری در کل نظام بانکی کشور به تفکیک هر قرارداد
ترسیم وضعیت تعهدات آتی مشتری.
ترسیم وضعیت تعهدات سررسید گذشته و معوق مشتری.
ترسیم وضعیت تعهدات غیر مستقیم مشتری.
فراهم نمودن امکان اخذ گزارش کامل وضعیت اعتباری ضامن های قراردادهای مختلف مشتری.
ارائه گزارش به روز آمار مراجعات مشتری به بانک های مختلف تحت عنوان گزارش آمار استعلام.
ارائه گزارش تفصیلی در خصوص تغییرات اطلاعات مهم مرتبط با مشتری مانند تغییرات اطلاعات آدرس مشتری در بانک های مختلف، تغییرات مربوط به اطلاعات هویتی، تغییرات مربوط به انواع وضعیت های منفی مشتری و ... .
متصل بودن کلیه موارد فوق الذکر به یک شناسه منحصر به فرد ملی. فراهم بودن امکان اخذ استعلام و دریافت گزارش اعتباری در خصوص کلیه ذینفعان یک درخواست اعتباری (به عنوان مثال استعلام در خصوص وضعیت اعتباری سهامداران، مدیران و ...) .
فراهم بودن امکان اتصال سامانه به سایر بانک های اطلاعاتی موجود در کشور جهت درج سوابق هویتی مشتری
راهکارهای تجاری مبتنی بر اعتبار سنجی چیست؟
-دریافت رتبه اعتباری افراد و شرکت ها
دریافت گزارش اعتباری افراد و شرکت های متقاضی برای ارائه ی وام و یا دیگر فعالیت هایی که مبتنی بر توانِ مالی و رفتار اعتباری متقاضیان استوار است، همچون خدمات بیمه و لیزینگ، از دیرباز در کشورهای توسعه یافته به عنوان اولین قدم برای ایجاد شناخت استفاده شده است. در کشورمان معمولا این اعتبارسنجی ( اعتبار سنجی ) از طریق سرویس های ناقص و کم اثر و چه بسا دستکاری شده محقق شده است. هم اکنون و با توجه به لایحه دولت و همچنین تایید مجلس و تصویب جایگاه بانک مرکزی به عنوانِ مجری انباشت و تحلیل داده های مرتبط، این خدمت از طریق آیس در اختیار تمامی نهاد ها، سازمان ها، بانک ها و حتی شرکت های کوچک و صندوق های قرض الحسنه خانوادگی نیز قرار گرفته است. این نهادها از این پس می توانند، با این امکان و به طرز بهینه از منابع خود بهره برداری کنند.
-دریافت رتبه اعتباری برای کنترل ریسک قرارداد
یک شرکت حمل و نقل اینترنتی و یا یک صاحبخانه که به ترتیب قصد استخدام نیروی جدید و یا اجاره ملک خود را دارند، از طریق دریافت رتبه اعتباری متقاضیان می توانند، درباره ی رفتار اعتباری آنها آگاه شده و بخشی از روند شناخت مورد نیاز برای اخذ تصمیم را از این طریق محقق سازند. از این قابلیت در بسیاری از تعاملات روزمره میتوان، برای کاهش ریسکِ فعالیت مد نظر سود جست.
-دریافت گزارش اعتبار سنجی برای محاسبه ریسک سرمایه گذاری و شراکت
دریافت گزارش اعتبار سنجی شرکت های دیگر، و همچنین هئیت مدیره و یا دیگر افراد شاخص شرکت های دیگر می تواند تاثیر به سزایی در تصمیم گیری صندوق های سرمایه گذاری، و حتی دیگر شرکت هایی که در آستانه آغاز یک همکاری جدید هستند داشته باشد. در این ساختار اطلاع از توان شرکاء احتمالی در پیشبرد اهداف شرکتِ مورد شراکت، می تواند از بسیاری از اختلافات و نا هماهنگی های آتی جلوگیری نماید.
-دریافت اطلاعات مشتریان احتمالی خرید اعتباری
آیس، این قابلیت تجاری را در جهت توسعه بازاریابی هدفمند برای مجموعه های علاقه مند به ارائه خدمات و محصولات قسطی در نظر گرفته است. در این ساختار، شرکت متقاضی با ایجاد یک کمپین مشترک با آیس، برای افراد دارای رتبه اعتباری مشخصی به بالا که توسط این نظام رتبه سنجی تائید شده باشد، امکان فروش قسطی محصولاتش را با شرایطی مطلوب فراهم می سازد. در این چهارچوب مشتریان با مراجعه به سامانه و انتخاب آن کمپین، درخواست بررسی رتبه را صادر کرده و نتیجه به صورت آنلاین برای شرکت ارائه دهنده کمپین همراه با اطلاعات تماس متقاضی ارسال می گردد.
مشتریانِ رصد شده در این چهارچوب، می توانند هدفِ غایی شرکت های فروش قسطی خودرو، بازرگانی های فروش لوازم خانگی و حتی خدماتی همچون تورهای گردشگری قسطی باشند.
-اعتبار سنجی برای چه شرکت ها و سازمان هایی حائز اهمیت است؟
بانک ها
صندوق های قرض الحسنه
شرکت های بیمه و کارگزاری
شرکت های سرمایه گذاری
شرکت های فروش اقساطی-اعتباری محصولات
شرکت های ارائه خدمات اجتماعی
شرکت اعتبار سنجی آیس چه خدماتی را در این حوزه ارائه می دهد؟
گزارش اعتباری من:
حقیقی – حقوقی
هر متقاضی دارای فعالیت بانکی، به کمک شماره تلفن همراه و کد ملی خود و از طریق سامانه آیس می تواند رتبه اعتباری خود و یا شرکت خود را درخواست و دریافت نماید. این داده می تواند برای استفاده خود متقاضی و یا برای ارائه به نهاد درخواست کننده کاربرد داشته باشد.
رتبه اعتباری دیگران:
حقیقی – حقوقی
در قالب این سرویس، متقاضی که می تواند یک شخص و یا نهاد باشد و از طریق شرکت اعتبار سنجی آیس و با تمایل فرد حقیقی و یا شرکت حقوقی دیگر، نسبت به دریافت رتبه اعتباری دیگران اقدام نماید. در این الگو نیز تایید ارسال رتبه اعتباری هر فرد و یا شرکت از طریق ارسال کد مخصوص اخذ تائید به صاحب رتبه اعتباری انجام پذیرفته و بدون رضایت او این عملیات میسر نخواهد بود.
همچنین آیس با ایجاد پنل ویژه شرکتی، برای متقاضیان با میزان درخواست مکرر و ارائه شناسه و رمز اختصاصی، این امکان را برای آن ها ایجاد کرده که به صورت مستقیم رتبه اعتباری فرد و یا شرکت اعتبارسنجی شده را پس از دریافت تائیدیه فرد مورد نظر دریافت نمایند.
همچنین در این مجموعه سرویس ها قابلیت پرداخت هزینه اعتبارسنجی که مصوبه بانک مرکزی را دارا می باشد، می تواند به عهده متقاضی و یا نهادِ تقاضا کننده به تفکیک را داشته باشد.
شرکت اعتبار سنجی آیس با راه اندازی سرویس های کامل تر و ارائه خدمات ارزش افزوده دیگر در آینده نزدیک، امکان انتخاب گزینه های بیشتری برای افزایش دقت اعتبار سنجی را نیز فراهم خواهد ساخت که به صورت همزمان با خدمات اولیه قابلیت ارسال و انجام دارد.
